Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Prijsstijgingen

Het risico op prijsstijgingen op producten en diensten.

In de Begroting 2025 was sprake van € 2,8 miljoen aan prijsstijgingen en areaalvergroting. Hiervoor hebben we € 1,5 miljoen structureel per jaar gereserveerd, wat € 1,3 miljoen lager is dan de werkelijke prijsstijgingen en areaalvergroting. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door prijsstijgingen. We hebben de reservering van € 1,5 miljoen in stand gehouden in afwachting van een nadere analyse van de prijsstijgingen.
Gezien het grote verschil met de werkelijke prijsstijgingen en areaalvergroting in de Begroting 2025 en de hoogte van de stelpost, is het risico groot dat aanvullende middelen nodig zijn. De analyse van de prijsstijgingen is inmiddels afgerond. In de Kadernota 2026 ligt een structurele aanvulling van de stelpost prijsstijgingen en areaalvergroting voor, die in de Begroting 2026 wordt verwerkt. Vanaf dat moment neemt het risico aanzienlijk af.

Informatiebeveiliging en privacy

Het risico op schendingen van de privacy, datalekken of cyberincidenten en de mogelijke claims daardoor.

Dit risico is onveranderd ten opzichte van de Begroting 2025. Ervaringen in het land leren dat de impact van dit risico groot kan zijn wanneer het zich voordoet. Voor de gemeente blijft de kans op digitale indringing, ontoereikende, onjuiste of onrechtmatige gegevensverwerking van personen, datalekken en/of cyberincidenten aanwezig. Hierdoor ontstaan er risico’s voor het bestuur en de organisatie op het gebied van continuïteit van de bedrijfsvoering en dienstverlening. Om de risico’s te beheersen, voeren we penetratietesten uit op systemen en het ICT landschap. Om de bewustwording van de organisatie te verbeteren vinden onder andere e-learnings, inzetten van een mystery guest en een phishing campagne plaats. Als gevolg van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO 2.0) en de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) voeren we daarnaast verplichte risicoanalyses (DPIA’s) uit ten behoeve van de informatieveiligheid en privacy. Vanaf 1 oktober 2024 geldt de Europese richtlijn op Informatiebeveiliging (NIS2). Hier wordt landelijk nieuwe wetgeving voor gemaakt. Mede door deze nieuwe Nederlandse wetgeving moet de gemeente de monitoring, detectie en response (MDR) verder verbeteren.

Tekorten jeugdbudgetten

Het risico dat de uitgaven op het maatwerk voor de jeugd hoger uitvallen dan begroot.

In de uitgaven op het maatwerk voor de jeugd zien we het sturen op de jeugdzorgtrajecten terug. Het aantal kinderen in verblijf daalt en ook zien we een beweging van zware zorg naar middelzware of lichte zorg. Het risico is gelegen in het feit dat de Jeugdwet een open einde regeling kent en we een leverplicht hebben op geïndiceerde zorg door o.a. huisartsen, medisch specialisten, de Rechtbank en gecertificeerde instellingen. Het gemotiveerd niet verlengen van aflopende zorg en de initiële indicering in het voorliggend veld hebben mogelijk positieve gevolgen op het risico.

Warmtenet Lingewaard

Het risico dat de gemeente een garantstelling moet afgeven om de gezamenlijke investering in WNL te borgen.

De gemeente is deelnemer binnen het warmtenetwerkbedrijf WNL en kan met een uitbreiding van het warmtenet toewerken naar een toekomstvast tuinbouwgebied. Daarnaast kan het warmtenet een rol gaan spelen in de energietransitie in de bebouwde omgeving. De gemeente moet mogelijk een garantstelling afgeven voor een investering in de overdimensionering van het warmtenet. Daar zijn risico’s aan verbonden, die in stadium nog onvoldoende in beeld zijn.

Onvoldoende aansluiting BUIG-middelen met ontwikkeling Lingewaard

Het risico dat door toename van werkloosheid meer mensen in de bijstand komen.

Het aantal uitkeringsgerechtigden binnen de Participatiewet is toegenomen. We lopen het risico dat de toekenning van het budget vanuit het verdeelmodel (BUIG Budget) onvoldoende aansluit bij de door ons te verstrekken uitkeringen. Om dit risico te beheersen, zetten we in op loonkostensubsidie, begeleiding en re-integratie-instrumenten om meer mensen te laten uitstromen naar werk. We hebben als gemeente echter niet direct invloed op het verdeelmodel waarmee het Rijk geld toekent aan gemeenten.

Afval

Het risico dat de kosten van  afvalverwerking en verkoop van plastic verpakkingsmateriaal negatief uitvallen ten opzichte van de ramingen.

Het risico afval is onveranderd. Aan de inzamelkant daalt het risico door het gebruik van het afvaldashboard. Hierdoor nemen we veranderingen in het aanbiedgedrag van afval sneller waar. Echter staat daar een verwachte tariefverhoging op de verwerking van GFT en restafval tegenover. De regering werkt aan een CO2 heffing op het verbranden van afval. De exacte uitwerking van de heffing en daarmee de financiële gevolgen zijn nog onbekend. Daarnaast komt de onzekerheid hoe producenten van verschillende productgroepen de producentenverantwoordelijkheid (UPV) gaan organiseren. Niet duidelijk is of gemeenten hierin een rol gaan krijgen. Het zal een effect hebben op de hoeveelheid en de kwaliteit van de aangeleverde grondstoffen, maar hoeveel is nog onvoldoende in te schatten.

Migratie en integratie in Lingewaard

Het risico dat de opvang van Oekraïners, statushouders en asielzoekers meer geld kost dan het Rijk of COA vergoedt.

Binnen de gemeente zijn we verantwoordelijk voor de opvang van Oekraïners, de huisvestiging van statushouders en hebben we vanuit de spreidingswet een taakstelling voor de opvang van asielzoekers.  

Opvang ontheemden Oekraïne
Wij vangen Oekraïners op in eigen en gehuurde gemeentelijke opvanglocaties. Daarnaast dragen we zorg voor onder andere primaire levensbehoeftes, onderwijs, zorg en dagbesteding voor de Oekraïners. De kosten die gemaakt worden met de opvang en huisvesting van Oekraïners worden grotendeels vergoed vanuit het Rijk.  
Bij de huur van opvanglocaties zijn we meerjarige huurcontracten aangegaan. Daarnaast hebben we opvanglocaties verbouwd om ze geschikt te maken voor huisvesting. Deze transitiekosten zijn niet langjarig afgedekt. Wij onderkennen het risico dat op enig moment de vergoeding vanuit het Rijk niet toereikend is om de (gemaakte) kosten te dekken. Als beheersmaatregel om toekomstige financiële tegenvallers in de opvang van Oekraïners op te vangen, reserveren we de niet-uitgegeven bedragen.

Opvang Statushouders
Statushouders worden gehuisvest door de woningcorporaties in Lingewaard. Wij onderkennen het risico dat op enig moment het huidige aanbod qua woningen voor statushouders niet toereikend is, waardoor de gemeente extra investeringen moet doen om te voldoen aan de taakstelling voor huisvesting statushouders.  

Opvang Asielzoekers
Voor de opvang van asielzoekers vanuit de spreidingswet werken we als gemeente samen met het COA. Wanneer we een opvanglocatie willen realiseren, dan worden de meeste kosten gefinancierd door het COA. De kans bestaat dat we voorbereidingen moeten treffen voor een opvanglocatie en hiervoor kosten maken, maar dat we deze kosten niet bij COA kunnen verhalen en deze bij de gemeente komen te liggen. Bijvoorbeeld omdat noodopvang uiteindelijk niet gerealiseerd wordt. Indien deze financiële tegenvallers zich voordoen, maken we hiervan melding in de Turap.