Aanbieding

Beste leden van de raad,

Graag bieden we u de Jaarstukken 2024 aan. Hierin leggen we verantwoording af over de uitvoering van het beleid en de bijbehorende besteding van de financiële middelen. We bevinden ons in de tweede helft van de coalitieperiode, waarin de uitvoering van coalitieakkoord in volle gang is. In deze aanbieding geven we eerst een impressie van enkele inhoudelijke resultaten. Daarna besteden we aandacht aan het financieel resultaat.

Impressie inhoudelijke resultaten
In 2024 hebben we een aantal belangrijke stappen gezet in het behalen van onze doelen. Hieronder een greep uit alle behaalde resultaten in 2024. In de verschillende programma’s van deze jaarstukken vindt u een uitgebreider overzicht.

Een sterke sociale basis
Binnen het sociaal domein investeerden we verder in de versterking van de sociale basis, met een focus op preventie, laagdrempelige voorzieningen en het bouwen van sociale netwerken. Deze ontwikkeling draagt bij aan de beheersbaarheid van de kosten binnen het sociaal domein, bijvoorbeeld bij jeugdzorg.

Ook zetten we verdere stappen in de investeringen in de voorzieningen voor sport en cultuur, die ook van groot belang zijn voor een sterke sociale basis. Voorbeelden hiervan zijn de planvorming voor een MFA in Haalderen en de opening van het vernieuwde Sociaal Kultureel Centrum De Leemhof in Gendt. Hier brachten we verschillende voorzieningen samen tot één ontmoetingsplaats.

Onderwijs
We zetten belangrijke stappen in de uitvoering van ons Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP). Zo  besloot u dat IKC de Doornick in Doornenburg in de Martinuskerk wordt gerealiseerd, hebben we de aanbesteding voor de nieuwbouw van OBC Bemmel afgerond en start de bouw in 2025.

Verbinding tussen inwoners en gemeente
Uw raad stelde de participatieverordening en het participatiebeleid vast. Hiermee legden we een eenduidige aanpak en werkwijze voor participatie vast, waarmee we de samenwerking, verbinding en betrokkenheid tussen inwoners en gemeente verder verbeterden. In het verlengde hiervan waardeerden onze inwoners de dienstverlening voor alle drie kanalen (digitaal, balie, telefonie) met een gemiddeld rapportcijfer van 8,4.

Wonen
Op het gebied van woningbouw zien we een gemengd beeld. In 2024 leverden we 245 woningen op. Ook zetten we stappen in de planfase voor de vijf grote, prioritaire woningbouwprojecten. We verbeterden met het nieuwe programma woningbouw het inzicht in de voortgang en versterkten onze regierol. Tegelijkertijd zien we in alle grote en kleine projecten stevige uitdagingen: het stikstofvraagstuk en dan met name de uitspraak van de Afdeling Raad van State van december, de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnet en de complexiteit van nieuwe wet en regelgeving.

Mobiliteit
Ook op het gebied van mobiliteit bleek het uitvoeren van het maatregelenprogramma GMP-plus complex. Planvoorbereiding vroeg veel tijd en het afstemmen van de voortgang met bijvoorbeeld Liander en Vitens veel aandacht. Met de reconstructie van de Gochsestraat werd echter ook zichtbaar hoe de inrichting van gebiedsontsluitingswegen met een maximumsnelheid van 30 km/h in de praktijk uitpakte. Met een pragmatische oplossing vanuit de gemeenteraad verzachtten we het knelpunt bij de rotonde Karstraat/Nijverheidsstraat door fietsers een alternatief te bieden.

Klimaat en milieu
Samen met inwoners en partners zetten we verdere stappen naar een duurzamer Lingewaard. We werkten aan de Energievisie A15/Betuweroute en verkenden nieuwe vormen van opwekmethodes. Zoals waterstof bij Brick Valley en aquathermie in samenwerking met onder andere Arnhem en Rijkswaterstaat. Voor de Proef Aardgasvrije Wijken (PAW) de Zilverkamp bleek een warmtenet met de Nederrijn als bron technisch en financieel kansrijk. Deze inspanningen waren onderdeel van een meer integrale, programmatische aanpak in ons strategisch beleidsprogramma Klimaat, Energie en Circulariteit.

Financieel resultaat
De Jaarstukken 2024 laten een voordelig resultaat zien van € 2.482.000. We hadden een nadelig resultaat van € 1.795.000 begroot, wat betekent dat het verschil met de begroting € 4.278.000 is.

De voordelen zijn voornamelijk incidenteel en daar waar dit niet het geval is, zijn de voordelen al verwerkt in de Begroting 2025 en/of de Kadernota 2026. Het positieve resultaat heeft hiermee geen verlagend effect op de financiële opgave waar we voor staan vanaf 2026.

Hieronder lichten we de belangrijkste posten kort toe.

• Stelpost prijsstijgingen en areaalvergroting, incidenteel voordeel € 1.458.000
  In 2022 en 2023 hebben we incidenteel extra middelen ontvangen van het Rijk vanwege de uitzonderlijk hoge inflatie. Het niet-benutte deel van deze incidentele middelen van € 3 miljoen is eind 2023 via de resultaatbestemming overgeheveld naar 2024. Deze middelen waren bedoeld om eventuele prijsstijgingen in 2024 buiten de begroting op te vangen. Omdat de inflatie is afgenomen, hebben we dit budget niet volledig hoeven inzetten. Het grootste deel van de inzet in 2024 betreft de incidentele dekking van prijsstijgingen in het sociaal domein, naar aanleiding van het tarievenonderzoek. Het resterende incidentele budget bedraagt ruim € 1,4 miljoen en levert daarmee een incidenteel voordeel op in de jaarrekening 2024.
• Kapitaallasten investeringsplan, incidenteel voordeel € 1.431.000
  Er is sprake van een voordeel op de kapitaallasten vanuit het investeringsplan 2024 van ruim € 1,4 miljoen. Dit is een incidenteel voordeel, dat met name veroorzaakt wordt door de incidentele locatiegebonden kosten voor een aantal scholen. Deze kosten doen zich later voor dan verwacht, wat leidt tot een voordeel van bijna € 1,3 miljoen in 2024. Hiervoor stellen we een resultaatbestemming voor, aangezien deze gelden in 2025 en 2026 nodig zijn voor deze incidentele kosten.
• Jeugdzorg, voordeel € 715.000
  In totaal hebben we een voordeel op jeugdzorg van € 715.000. We zien met name een forse daling op het aantal jeugdigen in verblijf. In onze Begroting 2025 hebben we al rekening gehouden met een teruggang in de kosten voor jeugdzorg naar aanleiding van de door ons uitgezette 7 actielijnen, waarmee de instroom in met name de specialistische jeugdzorg terug willen brengen.
• BUIG, voordeel € 672.000
  In oktober ontvangen we jaarlijks de definitieve BUIG-uitkering voor het lopende jaar en de voorlopige uitkering voor het volgende begrotingsjaar. Voor 2024 is de uitkering € 672.000 hoger dan waarmee we in de begroting rekening hielden. Het structurele effect van de hogere uitkering verwerken we in de 2e Tussentijdse rapportage 2025 en de Kadernota 2026.

Meer gedetailleerde toelichtingen op de verschillen tussen de begroting en de jaarrekening vindt u bij de verschillende programma’s onder ‘Wat heeft het gekost?’.

We zien dat we ondanks de onzekere tijden onze risico’s beheersbaar kunnen houden. Dit betekent dat we net als eerdere jaren een uitstekende weerstandsratio hebben van 4,5. Dit houdt in dat we ruim voldoende middelen hebben om risico’s op te vangen als deze zich voordoen.

Afsluiting
Met deze Jaarstukken kijken we terug op een jaar waarin we voortgang hebben geboekt op verschillende terreinen. Voor de komende jaren ligt er echter een grote uitdaging om tot een sluitende begroting te komen. In de Kadernota 2026 hebben wij dit inzichtelijk gemaakt.

Lingewaard, 27 mei 2025
Burgemeester en wethouders